Av Bjørn Egil Flø

«Garlytestell», sa dei forakteleg, karane på butikken. Dei snakka om Berten, grannen vår, han som brukte gå fjøra å sjå etter rak kvar gong det hadde vore storbåre. «Fare slik å gå» sa dei «…, kunne han ikkje brukt tida på å sette istand løeveggen då..? Ein treng ikkje akkurat vere ingeniør for å sjå at den treng vøling».

Han var annleis, Berten. Medan grannane investerte i traktorar, danske avlessarvogner, tårnsiloar og nye driftsbygningar, held Berten fram med den gamle merra, sleperiva og ei lita høykjerre. Der andre støypte fine trapper og laga seg terrassar med rekkverk var Berten godt nøgd med dei fem seks europallane han ein gong hadde lagt opp midlertidig. …

Han viste nok at dei irriterte seg, grannane. Han viste dei snakka om han på butikken, men han viste også at fleire av dei kom til han når dei var i beita og lurte på om han hadde ein plankebit, noko tauverk eller ei garnbøye.

Berten hadde alltids noko å hjelpe seg, og andre, med. Berten gjekk fjøra og såg potensiell nytte i det meste. Ofte hadde han med seg ein eller fleire av sønene også, då var han meir hjelpen i fall han kom over noko som var tungt og trong meir enn ein manns kraft for å bergast utav flomålet. Ein gong fant han teaklister, ein heil hop banda saman i ein stor og uhandterleg bunt som vog nær på eit halvt tonn. Den låg å duppa mellom berga nordi Krabbetaket og var vanskeleg å få opp or sjøen. Men Berten viste råd og henta steinbukken og merra og fekk til slutt baksa det heile heim i løa. Men mest var det kassematerial, blåser og stangbøyer han fant og ein og annan kveilen fyrsteklasses tauverk som var mesta som nytt å rekne – då stråla han – han var glad i tauverk, kunne snakke i timesvis om ulike kvalitetar på tau.

Det var Berten som lærte meg å spleise, dei beste taua var ofte dei tyngste å spleise. Dei var faste og det var hardt å få smette inn kordelane, men var dei fyrst på plass vart spleisen «..like fin som om han var gjorde i bya», kunne Berten seie med eit smil.

Me ungane kunne vere i timesvis i løa til Berten, best var det i søvesten og når regnet hamra mot taket. Her var det euro-pallar og kassematerial som egna seg til å lage dei mest fantastiske villaer berre ved hjelp av ein klauvhammar og eit spann krokspikar.

Foto: Kløkt http://indigenuityproject.com

Berten var ikkje like nøyen som dei andre grannane, han brydde seg ikkje so mykje som dei andre og han gjorde oss ungane rikare på idear og let oss også sette dei ut i livet. «Trekk berre ut spikrane kvar gong dokke demonterer», sa han, «elles kan ein fort øydelegge saga». Det var einaste regelen i løa til Berten. Og me braut den aldri.

Han deltok ikkje mykje i våre byggeprosjekt, Berten, til gjengjeld hadde han sine eigne. Ofte kom han innom løa og greip nokre plankebitar og slo dei saman til ein eller annan funksjonell konstruksjon som einast var meint å tene eitt einskilt føremål som brått hadde oppstått. Rådvill var han aldri.

«Kva lagar du no då?», spurte kompissen min. Berten hadde nett kome stormande inn i løa med støvlane fulle av feit og våt depel etter å ha lete inn krøtera som hadde stått å stampa framom fjøsdøra i søvest kuling og regn å ønskja seg inn. No stod han med grindsaga og skar ut ein halvboge i ein kort plankebit og slo raskt på ein fire centimeters kloss under.

«Støvelknekt», sa han «Ho Ester vil ikkje ha dørstokken tilgrisa av depel kvar gong eg tek av meg støvlane».
«Du må skave av kantane med kniv og så må du pusse med sandpapir etterpå», sa kompissen min belærande og rekte Berten tollekniven sin. Han var av Bakkenfoket, kompissen min, og dei var slik, nøye med alt dei gjorde og liksom rekna for å gjere alt ordentleg.
«Phussh», fnøys Berten og hasta mot utgangsdøra «..tida pussar den».

For i motsetnad til Bakkenfolket var det ikkje akkurat ryddig ordentlegheit som kjenneteikna Berten. Han hadde gamle rustne frysarar tjora fast utom kjellardøra for å lagre linestampane i og bak løa låg ein haug andre omtala som lomr, men som Berten sjølv kalla banken. For slik var Berten og me ungane elska det, me såg ikkje likesæla og hadde enno ikkje lært oss å moralsk fordømme annleisheita.

Han er ikkje meir no, Berten, men kvar gong eg fer forbi ser eg minnet etter han. På trappa står det ein støvelknekt – blank og fin i kantane – slitt til etter lang tids bruk.

Bjørn Egil Flø

Innlegget er opphaveleg skreve for kunstprosjektet KLØKT
Ein kortversjon av innlegget har også stått på trykk i Nationen den 30. juli 2012